Biyolojik Bilimler Bölümü ve Kariyer Rehberi

Biyoloji bilimi, yaşamın ve canlı varlıkların bilimsel olarak incelenmesidir. Biyoloji bilimi ya da kısaca biyoloji, çok sayıda alt disiplini olan son derece geniş bir çalışma alanıdır ve temelde genler ve proteinlerden oluşan moleküler düzeyden, organizmaların birbirleriyle ve bulundukları ortamlarla nasıl etkileşime girdiklerine karşılık gelen ekosistem düzeyine kadar yaşamın tüm unsurlarını araştırır. Biyoloji bilimi alanında çalışan araştırmacılar, canlıların yapı ve işlevlerinin yanı sıra evrimlerini, birbirleriyle ve çevreleriyle etkileşim biçimlerini, davranışlarını ve yürüttükleri biyolojik faaliyetleri düzenleyen mekanizmaları anlamaya çalışırlar ve bu çalışma, özü itibarıyla, biyologların önce hipotezler oluşturmalarını ve ardından söz konusu hipotezleri test etmek amacıyla veri ve kanıt toplayıp incelemelerini gerektiren bilimsel süreç üzerine kuruludur.

Biyologlar ya da biyoloji bilimcileri, hipotezler oluşturabilmek için organizmalar ve canlı varlıklar hakkında bir dizi temel soru sorarlar. Bu sorular yapı ve işlev, üreme ve kalıtım, büyüme ve gelişme, düzenleme, davranış ve etkileşim, evrim vb. ile ilgili olabilir ve bu tür sorular, organizmaların nasıl çalıştığı, parçalarının ne olduğu ve bu parçaların nasıl organize edildiği, bu parçaların işleyen bir organizma üretmek için nasıl birlikte çalıştığı, belirli özelliklerin bir nesilden diğerine nasıl geçtiği, kalıtım mekanizmalarının ne olduğu, organizmaların nasıl büyüdüğü ve geliştiği, organizmaların iç ortamlarını nasıl korudukları, birbirleriyle ve çevreleriyle nasıl etkileşime girdikleri, organizmaların zaman içinde nasıl evrimleştiği, evrimin dünya üzerindeki yaşam çeşitliliğini nasıl biçimlendirdiği vb. şeklinde yapılandırılabilir. Biyoloji bilimi, bu sorulara yanıt vererek doğal dünyayı anlamamıza katkıda bulunur ve tıp, tarım, çevre koruma ve biyoteknoloji gibi alanlarda çok sayıda uygulamaya sahiptir.

Biyolojik Bilimler Nedir?

Yukarıda da belirtildiği gibi, biyolojik bilimler veya biyoloji çok geniş bir alandır ve her birinin kendi özel odak alanına sahip olduğu birçok alt dalı içerir. Bu çalışma alanlarının her biri, birbirleriyle bağlantılıdır, genellikle birbirleriyle örtüşür ve birbirleriyle bilgi alışverişinde bulunur.

Örneğin; hücresel biyoloji, yaşamın temel yapı taşları olan hücreleri inceler ve bu hücrelerin yapısını, işlevini ve gen ifadesi ve hücre bölünmesi gibi iç süreçlerini araştırmayı içerirken, moleküler biyoloji yaşamı moleküler düzeyde incelemeye odaklanmakta olup, bu da biyolojik işlevleri, DNA, RNA ve proteinler arasındaki etkileşimler gibi söz konusu biyolojik işlevlerin yerine getirilmesini mümkün kılan moleküler etkileşimler açısından analiz etmeyi içerir.

Canlı organizmalarda doğal olarak meydana gelen genlerin, kalıtımın ve varyasyonun incelenmesi olarak tanımlanabilen genetik, fenotiplerin ebeveynlerden yavrulara aktarılma mekanizmalarını araştıran disiplin iken; bakteriler, virüsler, mantarlar, protozoalar gibi mikroorganizmaları inceleyen alan olarak tanımlanan mikrobiyoloji, bu mikroorganizmaların yapısını, işlevini ve doğada oynadıkları rollerin yanı sıra insanlarla ve diğer canlılarla etkileşimlerini inceler.

Canlı organizmalarda meydana gelen kimyasal süreçlere odaklanan çalışma alanı olarak bilinen biyokimya, biyolojik moleküllerin etkileşimlerini ve vücuttaki kimyasal reaksiyon yolaklarını incelemeyi kapsarken, organizmaların fiziksel ve kimyasal işlevlerini inceleyen disiplin olan fizyoloji, organizmaların, organ sistemlerinin, organların, hücrelerin ve biyomoleküllerin canlı bir sistemdeki kimyasal veya fiziksel işlevleri nasıl yerine getirdiğini anlamaya odaklanır.

Buna ek olarak, biyolojik bilimler, organizmaların birbirleriyle ve çevreleriyle nasıl etkileşime girdiğine odaklanan ekoloji; Dünya'nın biyolojik çeşitliliğiyle sonuçlanan süreçleri inceleyen evrimsel biyoloji; organizmaların büyüme ve gelişme sürecini inceleyen gelişimsel biyoloji; sinir sistemini, nöronların yapısını ve işlevini inceleyen ve beyindeki karmaşık bilişsel süreçleri araştıran nörobilim gibi disiplinlerin yanı sıra bitkileri inceleyen botanik ve hayvanları inceleyen zoolojiyi de içerir.

Biyolojik Bilimci Olmaya Değer mi?

Biyolojik bilimci olmanın buna değip değmeyeceği sorusunun cevabı büyük ölçüde her bireyin özel ilgi alanları, yetenekleri, mesleki hedefleri ve temel değerleri tarafından belirlenir. Biyolojik bilimlerde bir kariyerin sizin için uygun olup olmadığını belirlerken, düşünmeniz gereken birkaç şey vardır.

Yaşam ve yaşamı meydana getiren yapı taşlarının incelenmesine gerçek bir ilginiz varsa, biyolojik bilimlerdeki bir iş muhtemelen tatmin edici bulacağınız bir iş olacaktır. Dahası, biyolojik sistemleri inceleyen bilim insanları tıp, tarım ve doğal kaynakların korunması gibi disiplinlerdeki önemli gelişmelerin öncüsüdür. İnsanlar ve toplumlar üzerinde bir etki yaratmak ve kalıcı bir iz bırakmak sizin için gerçekten önemliyse, biyolojik bilimler alanında bir kariyer hedefleyebilirsiniz.

Biyolojik bilimler oldukça geniş bir kapsama sahip ve çeşitli istihdam seçenekleri sunuyor. Biyologlar, özel sektör, kamu sektörü, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar gibi çeşitli ortamlarda ve ar-ge, öğretim, politika, bilimsel iletişim, danışmanlık ve diğer çeşitli alanlarda iş fırsatlarına erişebilirler. Sonuç olarak, biyoloji alanında tipik olarak güçlü istihdam şansı mevcut; ancak, iş istikrarı, kişinin çalıştığı disipline ve kazanılan derecenin türüne (Lisans, Yüksek Lisans veya Doktora) bağlı olarak değişebilir. Bununla birlikte, akademik bir kariyer girmesi çok kolay olmayan bir yol olabilir ve başlangıç ücreti, kişinin kariyerinin başlangıcına kıyasla diğer bazı mesleklerde olduğu kadar yüksek olmayabilir.

Her gün keşfedilen yeni bilgiler biyoloji disiplini sürekli ileri taşıyor ve eğer öğrenmekten ve bilimsel araştırmalardaki en son gelişmelerden haberdar olmaktan zevk alan biriyseniz, biyolog olmak sizin için tatmin edici bir kariyer seçimi olabilir. Ayrıca, bu iş kolunda, çalıştığınız yer büyük ölçüde değişebilmekte olup, kendinizi bir laboratuvarda çalışırken, sahada çeşitli ortamlarda araştırma yaparken, bir ofiste veri yazarken veya analiz ederken ya da kariyerinizin bir noktasında bir sınıfta ders verirken bulabilirsiniz. Son olarak, iş-yaşam dengesi, özellikle akademide veya rekabetin yüksek olduğu bir endüstriyel pozisyonda çalışıyorsanız, diğer birçok işte olduğu gibi biyolojik bilimlerde de kurması zor bir denge olabilir.

Sonuç olarak, biyolojiye büyük ilgi duyuyorsanız, bilimsel keşif sürecini seviyorsanız ve insanlığın dünya hakkındaki bilgi ve birikimine katkıda bulunmak istiyorsanız, biyolog olmak ya da biyolojik bilimler alanında çalışmak size çok şey katabilir. Bununla birlikte, bu iş koluyla bağlantılı potansiyel zorluklar ve dezavantajlar hakkında kapsamlı bir çalışma yapmak ve bunları dikkatle değerlendirmek de önemlidir.

Nasıl Biyolojik Bilimci Olabilirsiniz?

Hemen hemen her meslekte olduğu gibi biyoloji bilimi alanına girmek için de genellikle akademik çalışma ve iş deneyimi gerekiyor. İlk adımınız, biyoloji veya biyolojiyle yakından bağlantılı bir disiplinde lisans derecesi almak olacak. Lisans öğrencisi olduğunuz süre boyunca, kimya, fizik ve matematik eğitimine ek olarak bir dizi farklı biyolojik bilimde eğitim alacaksınız. Teorik biyoloji konularında kavrayışınızı geliştirirken aynı zamanda pratik becerilerinizi geliştirmenin mükemmel bir yolu olan laboratuvar çalışmalarına katılma şansı da elde edeceksiniz.

Henüz lisans öğrencisiyken, derslerinize ek olarak araştırma deneyimi edinmeye çalışmanız sizin için çok önemli olacak. Bu, bir öğretim üyesinin araştırma laboratuvarında çalışmayı, bir bitirme tezi projesini tamamlamayı veya yaz aylarında bir araştırma programına katılmayı gerektirebilir. Bu deneyim, biyolojik araştırmalarda nelerin yer aldığını daha iyi anlamanızı sağlayabilir ve mezun olduktan sonra ister lisansüstü eğitimde ister iş hayatında olsun, sizi çeşitli pozisyonlar için rekabet gücü daha yüksek bir aday haline getirebilir.

Kendi araştırma projelerinizi yönetmek veya yükseköğretim düzeyinde ders vermek istiyorsanız, biyoloji veya biyoloji bilimi ile yakından ilgili bir alanda doktora derecesi edinmeniz gerekiyor. Yurt dışında bir doktora programına kabul edilmek için genellikle sağlam bir akademik geçmişe, araştırma deneyimine sahip olmanız ve GRE gibi bir sınavda yüksek puanlar almış olmanız gerekiyor. Doktora eğitiminiz süresince ileri düzey derslere katılacak ve ilginizi en çok çeken alanda özgün araştırmalar yapacaksınız. Doktoranızı tamamladıktan sonra, daha fazla araştırma deneyimi elde etmek için doktora sonrası burs programlarına katılmayı da tercih edebilirsiniz.

Derecenizi (veya derecelerinizi) aldıktan sonra, akademi, endüstri, kamu sektörü ve özel sektördeki alanlarda pozisyonlara başvurabilir ya da akademik dünyaya girdiğinizde, kariyerinize doktora sonrası araştırmacı olarak başlayabilir ve kadrolu bir öğretim üyesi olabilirsiniz. Özel sektörde veya devlet için araştırma görevlisi, proje yöneticisi veya danışman gibi çeşitli pozisyonlarda çalışabilirsiniz. Bu noktada değinmemiz gereken bir husus, hâlihazırda çalışmakta olan bir biyolog olarak, çalıştığınız alandaki en yeni bulgu ve gelişmeleri takip etmeyi bir öncelik haline getirmeniz gerektiğidir. Bu, bilimsel yayınları okumayı, veya konferans ve kongrelere gitmeyi gerektirebilir.

Kariyer yolunuzun ilgi alanlarınıza ve hayattaki hedeflerinize bağlı olarak değişebileceğini unutmayın. Örneğin, doktora yapmak yerine doğrudan iş hayatına girmeyi tercih edebilirsiniz. Biyolojinin özellikle ilginizi çeken özel bir alanı varsa, lisans çalışmalarınızı bu alanda yoğunlaştırmaya karar verebilirsiniz. Kendi kariyer rotanızı çizmek istiyorsanız, akademik danışmanların, kariyer danışmanlarının ve sektörde çalışan uzmanların tavsiye ve yönlendirmelerine başvurabilirsiniz.

Biyolojik Bilimler Alanındaki En Popüler Meslekler

Biyolojik bilimlerdeki mesleklerin popülerliği, işgücü piyasasının durumu, coğrafi konum ve kişisel tercihler de dahil olmak üzere bir dizi değişkenden etkileniyor. Bununla birlikte, biyolojik bilimler alanında sıklıkla tercih edilen bazı meslekler bulunuyor. Bu meslekleri şu şekilde sıralamak mümkün.

• Farmakolog
  • İlaçların biyolojik sistemler üzerindeki etkilerini inceler 
  • İlaç şirketlerinde Ar-Ge, test veya ruhsatlandırma görevlerinde çalışabilir 
  • Genellikle doktora veya eczacılık alanında profesyonel bir derece gerektirir
• Biyoinformatik Bilimci (Biyoinformatikçi veya Bilgisayımsal Biyoloji Uzmanı olarak da anılır) 
  • Biyolojik verileri, genetik verileri analiz etmek için bilgisayımsal yöntemleri kullanır
  • Büyük Veri kavramının yükselişi nedeniyle revaçta
  • Genellikle biyoinformatik, bilgisayımsal biyoloji ya da bilgisayar bilimi gibi bir alanda yüksek lisans veya doktora derecesi gerektirir
• Tıp Bilimcisi
  • İnsan sağlığını iyileştirmeye yönelik araştırmalar yürütür 
  • Araştırma kurumlarında, ilaç şirketlerinde veya hastanelerde çalışabilir
  • Genellikle biyoloji ya da yaşam bilimleri gibi bir alanda doktora gerektirir
• Biyoteknoloji Araştırma Görevlisi
  • Yeni teknolojiler ve ürünler geliştirmek için biyolojik sistemlerden yararlanır 
  • Genetik mühendisliği, ilaç geliştirme veya tarımsal biyoteknoloji ile ilgili alanlarda çalışabilir
  • Tipik olarak doktora gerektirir
• Mikrobiyolog
  • Bakteriler, virüsler, algler, mantarlar ve bazı parazit türleri gibi mikroorganizmaları inceler 
  • İlaç veya gıda şirketlerinin ar-ge bölümlerinde veya hastaneler gibi klinik ortamlarda çalışabilir
• Araştırma Görevlisi
  • Hücre biyolojisi, moleküler biyoloji, biyokimya, genetik gibi biyolojinin çok çeşitli alanlarında çalışabilir 
  • Çeşitli biyolojik süreçleri araştırmak için deneyler tasarlar ve yürütür 
  • Akademik kurumlarda, devlet kurumlarında ve özel şirketlerde çalışabilir
• Ekolog
  • Organizmalar ve çevreleri arasındaki ilişkileri inceler 
  • Çevre örgütleri, danışmanlık firmaları veya devlet kurumları için çalışabilir
• Biyomedikal Bilimci
  • Biyoloji, tıp ve mühendisliğin kesiştiği noktada çalışır ve genellikle yeni tıbbi teknolojiler veya tedaviler geliştirir 
  • Hastanelerde, araştırma kurumlarında veya tıbbi teknoloji endüstrisinde çalışabilir
• Biyokimyager/Biyofizikçi
  • Canlıların kimyasal ve fiziksel ilkelerini inceler
  • İlaç veya biyoteknoloji şirketleri için Ar-Ge alanında veya akademik alanda çalışabilir
• Genetik Danışmanı
  • Bireylere ve ailelere genetik hastalıklar veya genetik hastalık riski hakkında bilgi ve tavsiye sağlar
  • Sağlık hizmeti sunulan ortamlarda çalışabilir
• Yaban Hayatı Biyoloğu
  • Hayvanları doğal ortamlarında inceler, genellikle çevresel değişikliklerin hayvan davranışları ve popülasyonları üzerindeki etkilerine odaklanır
  • Devlet kurumları, çevre danışmanlık firmaları veya kâr amacı gütmeyen kuruluşlar için çalışabilir
• Öğretmen/Profesör
  • Birçok biyolog ve biyoloji bilimcisi için en popüler kariyer seçimlerinden biri
  • Lise düzeyinde biyoloji öğretmenliği yapmayı ya da üniversitede araştırma projeleri yürütmeyi içerir
• Klinik Laboratuvar Teknoloğu
  • Hastalıkların teşhis ve tedavisine yardımcı olmak için tıbbi bir laboratuvarda vücut sıvılarını, dokuları ve hücreleri analiz eder
  • Hastanelerde veya teşhis laboratuvarlarında çalışabilir
• İlaç Satış Temsilcisi
  • Sağlık hizmeti sağlayıcılarına farmasötik ürünler satmak için biyoloji bilgisini kullanır 
  • İlaç şirketleri için çalışabilir

Genel olarak, daha yüksek düzeyde eğitim ve deneyim gerektiren pozisyonların yanı sıra önemli derecede sorumluluk içeren pozisyonlar daha fazla talep görüyor. Mesleğinize karar verirken, ücret ve popülerliğin dikkate alınması gereken birçok husustan yalnızca ikisi olduğunu unutmamak gerek. İşe duyulan ilgi, mevcut iş olanakları, iş ve özel yaşam arasında uygun bir denge ve genel anlamda iş tatmini gibi diğer hususlar da büyük önem arz ediyor.